Hymny polskie – Jolanta Michalik

Właśnie się ukazało trzecie, najnowsze wydanie książki słynnego wołominianina, muzykologa, Wacława Panka ? ?Hymny polskie?. To zbiór polskich pieśni hymnicznych, poczynając od ?Gaude, mater Polonia?, hymnu królewskiego Piastów (Wacław Panek jest autorem polskiego tekstu pieśni, opartego na trzech pierwszych strofach łacińskiego oryginału Wincentego z Kielczy), poprzez ?Bogurodzicę?, najstarszą pieśń bojową i religijną rycerstwa polskiego, ?Modlitwę za Rzecz Pospolitą naszą i za Króla? (śpiewaną m.in. podczas nabożeństw protestanckich), ?Hymn do miłości ojczyzny?, ?Pieśń Legionów Polskich we Włoszech? (nasz hymn państwowy jest pierwowzorem wielu późniejszych hymnów narodów słowiańskich) i ?Boże, coś Polskę? (z refrenem ?Spod jarzma Niemców wybawże nas Panie?, śpiewanym na Śląsku jako śląski hymn narodowy).

Znajdziemy tu również pieśń o Konstytucji Trzeciego Maja ?Witaj, majowa jutrzenko?, ?Warszawiankę?, chorał ?Z dymem pożarów?, hymn chłopski i jednocześnie popularną pieśń rewolucyjną ?Gdy naród do boju?, znaną również z tytułu zaczerpniętego ze słów refrenu: ?O cześć wam, panowie??, a także nieoficjalny hymn Polaków za granicą ?Marsz, marsz Polonia? (to również pieśń tytułowa sztuki dramatyczno-muzycznej Wacława Panka, której prapremiera odbyła się w 1988 roku w teatrze Opery i Operetki – dziś jest to Opera na Zamku – w Szczecinie) i ?Rotę?, jedną z najpopularniejszych polskich pieśni patriotycznych, którą emigracja polska przyjęła jako swój oficjalny hymn.
Wacław Panek w swej książce umieścił również hymniczne pieśni wojskowe: najsłynniejszą pieśń Legionów Polskich utworzonych przez Józefa Piłsudskiego ?My, Pierwsza Brygada?, ?Morze, nasze morze?, pieśń śpiewaną przez polskich marynarzy podczas II wojny światowej (kiedy hitlerowcy zażądali tzw. Korytarza, zamieniono w niej słowa ?Wielkiej Wody? na ?polskiej wody?), ?Czerwone maki na Monte Cassino?, pieśń-symbol żołnierzy walczących w zachodnich formacjach wojskowych, sprzeciwiających się totalitaryzmowi wprowadzonemu w Polsce w 1944 roku oraz hymn harcerski ?Wszystko, co nasze?.
Publikacja Wydawnictwa Polskiego w Wołominie, którego założycielem i właścicielem jest Wacław Panek, oprócz tekstów hymnów zawiera wyczerpujące omówienia ich historii, nuty i barwne reprodukcje obrazów ilustrujących ważne wydarzenia z dziejów naszego kraju. Warto zwrócić uwagę na pastel pod tytułem ?Morze?, z intrygującą, granatowo-czarno-różową taflą spokojnej wody, pod grafitowym, zachmurzonym niebem, oświetlonym błyskami pomarańczowo-purpurowego słońca. Twórcą tego rysunku jest nieżyjący już malarz i grafik (zmarł w 1992 roku) Stanisław Wójcik, wieloletni mieszkaniec Wołomina, profesor gdańskiej Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych (córka profesora, Wanda Wójcik, jest również malarką i wystawiała swoje prace w wołomińskiej galerii Korozja i Kolor). ?Hymny polskie? uzupełnia spis autorów pieśni i (to nowość w tym wydaniu) katalog polskich orłów królewskich ? od X do XVIII wieku, od Bolesława I Chrobrego po Stanisława Augusta Poniatowskiego. Wizerunki orłów pochodzą z monety, pieczęci majestatowych, starodruków i dokumentów oraz rekonstrukcji rysunkowych Alfreda Znamierowskiego.
Dr Wacław Panek zainicjował nowy kierunek badawczy ? pieśnioznawstwo, a książka ?Hymny polskie? jest niezwykle pięknym i użytecznym efektem jego badań. Jak pisze we wstępie: ?pieśni narodowe stanowią o naszej godności i poczuciu wspólnoty?, więc choć dziś nikt nie zagraża suwerenności naszego państwa, znajomość polskich hymnów jest jak szkolna wyprawka, w którą rodzice wyposażają swe dzieci ? bez niej trudno uczniom poszerzać wiedzę o otaczającym ich świecie.
Jolanta Michalik
Wacław Panek. ?Hymny polskie?, wyd. III zmienione, Wydawnictwo Polskie w Wołominie, 2007, 96 stron.