Dostałam propozycję pracy w firmie reklamowej. Pracodawca chcąc podpisać ze mną umowę, poinformował mnie, że jeżeli chcę pracować w firmie muszę podpisać tzw. zakaz konkurencji. Chciałabym się dowiedzieć czym jest ten zakaz i czy powinnam go podpisać. Jakie skutki będzie niosło za sobą podpisanie takiej umowy?
Ustawodawca wprowadza możliwość ustanowienia zakazu konkurencji w czasie trwania stosunku pracy oraz po ustaniu stosunku pracy. Wynika on z odrębnie zawartej umowy w formie pisemnej. Nie może on być wprowadzony np. w regulaminie pracy czy układzie zbiorowym. Niedopuszczalne jest też zawarcie z pracownikiem zakazu konkurencji ustnie.
Za działalność konkurencyjną należy uznać taką działalność, która może zagrażać interesom pracodawcy. Umowa wprowadzająca taki zakaz powinna normować zakres wzbronionej działalności konkurencyjnej. Złamanie przez pracownika zakazu konkurencji, będzie skutkowało tym iż pracodawca, który poniósł szkodę wskutek naruszenia przez pracownika zakazu przewidzianego w umowie, może dochodzić od niego wyrównania poniesionej szkody.
Coraz częściej pracodawcy zawierają umowę o zakazie konkurencji także po ustaniu stosunku pacy. Dochodzi do tego m. in., gdy pracownik ma dostęp do szczególnie istotnych informacji, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę. W umowie wprowadza się wówczas czas obowiązywania zakazu i wysokość odszkodowania należnego pracownikowi z tego tytułu od pracodawcy.
Odszkodowanie nie może być niższe niż 25 % wynagrodzenia otrzymanego przez pracownika przed ustaniem stosunku pracy przez okres odpowiadający okresowi obowiązywania zakazu konkurencji. Jest to minimalna wartość, zagwarantowana przez kodeks pracy, a jej zmniejszenie jest niedopuszczalne. Wypłata odszkodowania może nastąpić w miesięcznych ratach lub jednorazowo. W umowach o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy coraz częściej spotyka się zapisy, że pracownik zobowiązuje się nie podejmować działalności konkurencyjnej w stosunku do działalności prowadzonej przez pracodawcę, definiując ją jako działalność obejmującą przedmiot działalności pracodawcy. Powyższe sformułowanie umowy o zakazie konkurencji nie spełnia określonego w art. 1012§ 1 w zw. z art. 1011§ 1 K.P. wymogu określenia zakresu zakazu konkurencji.
Wskazanie zakresu przedmiotowego zakazu konkurencji w przypadku osoby na stanowisku prezesa, wiceprezesa lub członka zarządu spółki kapitałowej prowadzącej duże przedsiębiorstwo będzie miało inny zakres, niż w przypadku pracownika średniego szczebla bądź pracownika wykonawczego, mających dostęp do ważnych dla pracodawcy informacji. Również w tym przypadku brak określenia zakresu zakazu konkurencji, powoduje nieważność umowy.
Zakaz konkurencji przestanie obowiązywać przed upływem terminu, w razie ustania przyczyn go uzasadniających lub nie wywiązania się przez pracodawcę z obowiązku wypłaty odszkodowania.