Aldona Dzwonkowska – Służebność przesyłu

Służebność przesyłu jest instytucją wprowadzoną nowelą do Kodeksu cywilnego z 30.05.2008 r. Celem służebności przesyłu jest umożliwienie przedsiębiorcom dostarczającym np. wodę, gaz i energię elektryczną budowę i eksploatację urządzeń przesyłowych na nieruchomości które nie są własnością tych przedsiębiorców.

W znaczeniu definicyjnym służebność przesyłu to obciążenie nieruchomości na rzecz przedsiębiorcy, który zamierza wybudować lub którego własność stanowią urządzenia służące do doprowadzenia lub odprowadzenia płynów, gazu, pary, energii elektrycznej oraz inne urządzenia prawem polegającym na tym, że przedsiębiorca może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, zgodnie z przeznaczeniem tych urządzeń. Jest to z pewnością sytuacja niedogodna dla właścicieli nieruchomości. Służebność przesyłu jest ograniczonym prawem rzeczowym co oznacza, że oświadczenie właściciela nieruchomości o jej ustanowieniu musi mieć formę notarialną. Służebnością obciąża się nieruchomości do których przesył następuje a także nieruchomości przez które przesył jest dokonany. Przedsiębiorca który chce wybudować urządzenia przesyłowe na nieruchomości obciążonej musi uzyskać tytuł prawny do ich wybudowania. Właściciele nieruchomości zazwyczaj nie godzą się na ustanowienie służebności przesyłu lub wyrażają zgodę tylko za znacznym wynagrodzeniem. Powód tego jest oczywisty a chodzi przecież o to że urządzenia przesyłowe np. kable wysokiego napięcia mogą być dla właściciela nieruchomości uciążliwe a co ważniejsze zmniejszają wartość należącej do nich nieruchomości. Jak stanowi art. 3052 § 1 k.c. przedsiębiorca może wystąpić z roszczeniem o ustanowienie za odpowiednim wynagrodzeniem służebności przesyłu jeżeli właściciel nieruchomości odmawia zawarcia umowy o jej ustanowienie. Zdarza się też sytuacja inna, kiedy to przedsiębiorstwo przesyłowe odmawia zawarcia umowy służebności. Ma to miejsce gdy urządzenia zostały wybudowane w przeszłości i przedsiębiorstwo korzysta z nich nieodpłatnie. Nie ma więc interesu w tym aby otrzymać tytuł prawny do korzystania, za wynagrodzeniem które jest zazwyczaj wysokie. Wówczas właścicielowi nieruchomości przysługuje roszczenie o odpowiednie wynagrodzenie w zamian za ustanowienie służebności przesyłu. Przepis ten uregulowany jest w art. 3052 § 2 k.c. Służebność przesyłu jest zbywalna co oznacza, że przechodzi na nabywcę przedsiębiorstwa lub nabywcę urządzeń przesyłowych, a także wygasa wraz z zakończeniem likwidacji przedsiębiorstwa ( wówczas na przedsiębiorcy ciąży obowiązek usunięcia urządzeń przesyłowych jeżeli utrudniają korzystanie z nieruchomości). Jako że służebność przesyłu jest służebnością czynną to może zostać nabyta przez zasiedzenie.