Dr. Ryszard Stańczak: Poronienia wczesne ? przyczyny i objawy zagrożenia

Poronieniem nazywamy stan, kiedy ciąża do 20. tygodnia jej trwania kończy się niepowodzeniem i wydaleniem z macicy zarodka, płodu lub innych elementów jaja płodowego. W niektórych opracowaniach autorzy uważają, że tę definicję można przesunąć nawet do 28. tygodnia ciąży. W Polsce uważa się, że powyżej 22. tygodnia mamy już do czynienia z porodem. 50% poronień dotyczy bardzo wczesnego okresu ciąży, jeszcze przed zagnieżdżeniem jaja płodowego w macicy. W okresie od 5. do 8. tygodnia ciąży odsetek poronień zmniejsza się do 12-24%. W przypadku, gdy w badaniu ultrasonograficznym widoczna jest czynność serca zarodka, po 8. tygodniu, prawdopodobieństwo utraty ciąży wynosi 2-3%.

Poronienia nawracające to takie, w których następuje utrata trzech lub więcej kolejnych ciąż. Przyczyny poronień są liczne i najczęściej złożone. Uważa się, że wynikają one z zaburzeń zagnieżdżenia, mają czasem podłoże genetyczne, są też często następstwem zaburzenia organogenezy (tworzenia organów i układów niezbędnych do życia zarodka), zaburzeń immunologicznych u rodziców i hormonalnych u ciężarnej, nieprawidłowej budowy macicy lub chorób wirusowych i bakteryjnych wikłających ciążę. Styl życia kobiety może mieć wpływ na przebieg ciąży. Nierozpoznane, wrodzone zaburzenia krzepnięcia (trombofilie) w połączeniu z paleniem papierosów zdecydowanie pogarszają rokowanie co do utrzymania ciąży. W większości przypadków przyczyny wczesnego poronienia pozostają jednak nieznane. W przypadku kolejnych trzech poronień należy wykonać badania genetyczne (kariotyp) rodziców i badanie poziomu przeciwciał antyfosfolipidowych u kobiety. Znaczenie dla powodzenia ciąży i donoszenia ciąży ma jednak działanie psychologiczne i edukacja par. Według przeprowadzonych badań ponad 75% następujących po poronieniu ciąż kończy się urodzeniem zdrowego dziecka.

Poronieniem nazywamy stan, kiedy ciąża do 20. tygodnia jej trwania kończy się niepowodzeniem i wydaleniem z macicy zarodka, płodu lub innych elementów jaja płodowego. W niektórych opracowaniach autorzy uważają, że tę definicję można przesunąć nawet do 28. tygodnia ciąży. W Polsce uważa się, że powyżej 22. tygodnia mamy już do czynienia z porodem.

Poronienie zagrażające charakteryzuje się wystąpieniem plamienia lub krwawienia z dróg rodnych. Objawom tym mogą towarzyszyć bóle w dole brzucha i skurcze macicy.

Postępowanie lecznicze w takich sytuacjach jest ograniczone. Należy zapewnić ciężarnej spokój psychiczny i fizyczny. Bezwzględne leżenie w łóżku nie poprawia jednak rokowania. Stosowanie leków rozkurczowych i progesteronu jest powszechnie przyjęte, lecz z dotychczasowych badań nie wynika, aby terapia ta polepszała wyniki i zdecydowanie podwyższała liczbę donoszonych ciąż.

Czasami nie ma żadnych oznak obumierania zarodka lub płodu, stąd regularna ocena rozwoju ciąży w badaniu ultrasonograficznym jest niezbędna dla potwierdzenia prawidłowego stanu ciąży.

W przypadku pojawienia się krwawienia lub skurczów macicy należy bezwzględnie wykonać badanie USG (głowicą transwaginalną lub w większej ciąży przezbrzuszną). Do niepokojących obrazów zaliczymy: brak echa zarodka przy wielkości pęcherzyka ciążowego powyżej 25 mm, wielkość zarodka powyżej 6 mm bez widocznej czynności serca, obecny duży krwiak podkosmówkowy w macicy, pusta jama macicy (możliwość ciąży poza macicą).

W przypadku zarodka bez widocznej czynności serca lub niewidocznego zarodka należy ponownie wykonać badanie USG za tydzień. W większości przypadków prawidłowego rozwoju ciąży czynność serca jest widoczna przy zarodku wielkości 2 mm. Częstość uderzeń serca zmienia się w zależności od wieku ciąży. W 5. tygodniu wynosi 100-115/min, w 6.-9. tygodniu 175/min, potem obniża się i w 14. tygodniu wynosi ok. 160-170/min. Obniżenie częstości uderzeń serca zarodka i płodu (bradykardia) jest często pierwszym objawem źle rokującym co do dalszego rozwoju ciąży.

Po stwierdzeniu obumarcia płodu można zaproponować pacjentce postępowanie wyczekujące lub chirurgiczne. Stosuje się również w warunkach szpitalnych prostaglandyny, które indukują skurcze macicy. Samoistne wystąpienie poronienia ciąży obumarłej najczęściej nie prowadzi do poronienia kompletnego.

W przypadku zatrzymania części jaja płodowego w macicy niezbędne jest wyłyżeczkowanie jamy macicy w celu zapobieżenia powikłaniom w postaci krwotoku, zakażenia lub przetrwałej ciążowej choroby trofoblastycznej. W przypadku pustej jamy macicy przy dodatnich wynikach hormonu ciążowego(HCG) we krwi ciężarnej podejrzewamy ciążę poza jamą macicy. Niezbędne jest wtedy seryjne oznaczenie poziomu HCG dla wykluczenia ciąży ektopowej, która nie zawsze da się wykryć w badaniu USG.