Nasze narzekania na działania samorządu zazwyczaj zaczynają się od utyskiwania na radnych. Zazwyczaj zaczyna się ono już miesiąc po wyborach samorządowych, zanim jeszcze nasi ?wybrańcy? rozsiądą się na stołkach miejskich rajców ? czy to uzasadnione? W końcu sami ich wybieramy. Co może radny? Czy jest bezradny?
? Jak opisałbyś rolę i funkcję radnego w gminie?
? Radny jest przede wszystkim funkcją służebną względem mieszkańca danej jednostki samorządu terytorialnego. To podstawa, z którą niektórym radnym z wieloletnim stażem trudno się pogodzić. Łatwo jest popaść w tak zwaną arogancję władzy, której przejawem jest brak poszanowania i słuchania własnych wyborców.
Radny to osoba, której podstawowym zadaniem jest dbanie o dobrze pojęty interes mieszkańców i całej wspólnoty samorządowej. Radny to Gospodarz, który powinien dbać o swoją małą ojczyznę. Ze względu na swoją rolę w administracji samorządowej obowiązują go wyższe standardy, a jego służebna rola wobec lokalnej społeczności powinna stanowić o jego kwalifikacjach.
? Czy Rada to bardziej władza, czy reprezentacja mieszkańców gminy?
? Rada zawiera w sobie te obie płaszczyzny. Z jednej strony jest emanacją postaw, potrzeb, oczekiwań społecznych danej społeczności lokalnej. Z drugiej strony podejmuje decyzje w zakresie sprawowania władzy na danym terenie.
Ideałem jest, aby Rada odzwierciedlała środowisko lokalne i tak sprawowała swój mandat podejmując kluczowe decyzje dla jednostki aby występował efekt zysku. Istotnym zagadnieniem jest tu kwestia partycypacji i zaangażowania społecznego w środowisko lokalne. Ważne jest, aby każdy mieszkaniec, na miarę swoich możliwości bądź chęci, angażował się w sprawy swojej małej ojczyzny. Wtedy osiągniemy ideał. Dobrą, wiarygodną reprezentację i słuszne decyzje podejmowane w imieniu demokratycznej większości.
? Jak powinny wyglądać relacje rada?burmistrz?
? Radni są w stosunku służebnym wobec mieszkańców. Stanowią ich emanację w radzie i sprawują kontrolę nad danym zarządem czyli konkretnie burmistrzem. Burmistrz z kolei odpowiada przed mieszkańcami, a konkretnie przed Radą, która jest reprezentacją lokalnej społeczności. Relacje pomiędzy radą a burmistrzem powinny być zatem dobre ? bo tylko wtedy będziemy mieli efekt synergii i wypełnienie założenia demokratycznego samorządu.
Oczywiście, w praktyce samorządowej, często zdarzają się konflikty pomiędzy Radą, a Wójtem, Burmistrzem czy Prezydentem miasta. Mają one najczęściej podłoże polityczne związane z inną koncepcją rozwoju danej jednostki samorządowej. Pogłębiające się konflikty mają niszczący wpływ na dynamikę rozwoju danego miasta czy gminy, nie mniej jednak dokładne analizowanie i przyglądanie się pracy władzy wykonawczej często przynosi pozytywne efekty dla obu zwaśnionych stron w tym również dla lokalnej społeczności.
Burmistrz musi mieć poparcie większości radnych aby mógł sprawnie wykonywać swoje obowiązki, natomiast radni muszą pamiętać, że Burmistrz wybierany w bezpośrednich wyborach ma wielki społeczny mandat do wykonywania swoich obowiązków i nie powinien być blokowany.
? Po co właściwie jest burmistrz i przed kim odpowiada?
? Burmistrz wraz z zarządem odpowiada za codzienną pracę samorządu i urzędu danej gminy. Jest kierownikiem zakładu pracy i organizuje tak pracę urzędu, aby mieszkańcy mieli z niej jak najwięcej korzyści. Trudno wyobrazić sobie, aby funkcję zarządczą sprawowała kolegialnie rada. Czy możliwe byłoby głosowanie każdej sprawy w codziennej pracy urzędu? Taka forma demokracji wydaje się właściwie niemożliwa do realizacji w praktyce. Musi być ktoś, kto ponosi odpowiedzialność i na bieżąco, zawodowo zajmuje się gospodarowaniem samorządem.