Bardzo proszę o wyjaśnienie na czym polega prowokacja i czy podlega odpowiedzialności karnej?
Ustawodawca w przepisie art. 24 Kodeksu Karnego wprowadził pojęcie tzw. prowokatora, czyli osoby która nakłania inną osobę do popełnienia czynu zabronionego, aby przeciwko niej zostało skierowane postępowanie karne. Czynności podjęte bez takiego zamiaru polegające na zachowaniu wyzywającym, zaczepnym nie będą nosiły znamion prowokacji.
Sąd Apelacyjny w Krakowie w wyroku z dnia 1 lipca 2004 r. II AKa 128/04 stwierdził, iż ?Prowokacja jest to działanie podjęte w celu skłonienia innej osoby do popełnienia przestępstwa, aby przeciwko tej osobie skierowane zostało postępowanie karne (art. 24 KK). Błędnie używa się w języku potocznym tego określenia odnośnie działania podjętego bez takiego zamiaru polegającego na zachowaniu wyzywającym.?
Podobne stanowisko przyjął Sąd Apelacyjny w Krakowie w wyroku z dnia 21 września 2000 r. II AKa 152/00 stwierdzając, że ?Prowokacją jest działanie podjęte w celu spowodowania popełnienia przestępstwa, aby przeciwko niemu skierowane zostało postępowanie karne (art. 24 KK). Działanie podjęte bez tego zamiaru jest to zachowanie wyzywające, zaczepka, w języku potocznym błędnie nazywane prowokacją.?
?Prowokacja stanowi odrębny typ czynu zabronionego, którego ustawowy opis wymaga łącznego uwzględnienia znamion wskazanych w art. 24 KK oraz w typie czynu zabronionego, do którego popełnienia prowokator nakłania. Kwalifikacja prawna takiego czynu jest złożona ?(A. Zoll, [w:] Buchała, Zoll, Kodeks karny, s. 203). ?Odpowiedzialność prowokatora kształtuje się w następujący sposób: podstawą wymiaru kary jest zagrożenie ustawowe wskazane w sankcji przepisu typizującego czyn zabroniony, do którego popełnienia nakłaniał. Prowokator nie korzysta z możliwości wyłączenia lub złagodzenia odpowiedzialności karnej. W literaturze uzasadnia się to specyficzną cechą społecznej szkodliwości takiego czynu, ocenianego jako wysoce niemoralny? (zob. L. Gardocki, Prawo karne, Warszawa 2006, s. 101; Peiper, Komentarz, s. 114; G. Rejman, [w:] Rejman (red.), Kodeks, s. 670; Wąsek, Kodeks karny, s. 293). Trafnie pisze G. Rejman, że „w interesie społeczeństwa leży unikanie i usuwanie wszelkich sposobności do naruszenia ustawy karnej, a nie wytwarzanie sztucznych sposobności celem pociągnięcia do odpowiedzialności karnej” (Rejman (red.), Kodeks, s. 671).
prawnik.aldona@gmail.com
Aldona Dzwonkowska