Jako relikt minionej epoki pozostały na prywatnych nieruchomościach słupy, linie, rurociągi dawnych państwowych przedsiębiorstw. Obecnie ich budowa odbywa się nieco inaczej, z większym udziałem właścicieli działek.
Każdy właściciel nieruchomości, na której znajdują się urządzenia przesyłowe prądu, wody, gazu, czy innych mediów, może żądać rekompensaty za bezumowne korzystanie z tego gruntu, jak też żądać ustanowienia służebności przesyłu za odpowiednim wynagrodzeniem. Dodatkowo uprawnienia te przysługują nabywcom takich gruntów i kolejnym ich właścicielom. Budowa, czy funkcjonowanie urządzeń przesyłowych wiąże się z obowiązkiem zapewnienia wynagrodzenia nie tylko właścicielowi, co też użytkownikowi wieczystemu za ograniczenie w korzystaniu ze swej własności. A przecież szczegółowe przepisy prawa budowlanego przewidują zakaz wznoszenia budynków, budowli w obrębie takich linii.
Prócz żądania wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości przez przedsiębiorcę przesyłowego, a mówimy o okresie 10 lat wstecz, gdyż takie roszczenie właściciela przedawnia się z upływem tego terminu, właściciel może żądać ustanowienia na swej nieruchomości tzw. służebności przesyłu. Najlepiej oczywiście zawrzeć z przedsiębiorą umowę o ustanowieniu służebności, określić wysokość wynagrodzenia, proponując je przedsiębiorcy. Wysokość wynagrodzenia powinna być oparta na stawkach czynszu dzierżawnego za podobne nieruchomości w tej samej okolicy, mówimy o stawkach rynkowych. Oczywiście pewną wskazówką będą umowy zawierane przez sąsiadów, a nawet uchwały Rady Gminy w przedmiocie wydzierżawienia gruntów. Można pofatygować się i zatrudnić rzeczoznawcę do wyceny. Jeśli nie dojdzie do zawarcia umowy, może ona zostać zawarta na podstawie orzeczenia sądowego, co niestety wiąże się z drogą sądową.
Ustalmy numery działek, skompletujmy wypisy z ewidencji gruntów, księgi wieczyste oraz nazwę przedsiębiorcy przesyłowego. Przy badaniu nieruchomości ?podobnych? dla ustalenia wysokości czynszu dzierżawnego, trzeba pamiętać o miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, tj. zbadać przeznaczenie gruntów, obecnie także z punktu widzenia zmiany ustawy o obrocie ziemią rolną. Ustalając wysokość wynagrodzenia należy brać pod uwagę sposób zagospodarowania terenu, gruntów sąsiednich, ewentualne plany inwestycyjne. Nic nie stoi na przeszkodzie, aby strony umówiły się na wynagrodzenie jednorazowe z góry, ale też roczne, czy kwartalne.
Umowa o ustanowieniu służebności powinna być dla swej ważności zawarta w formie aktu notarialnego. Należy pamiętać, aby umowa ściśle określała, jakie strony mają obowiązki i uprawnienia w stosunku do danej nieruchomości, co wolno, a czego nie przedsiębiorcy przesyłowemu (eksploatacja, konserwacja, modernizacja).Kiedy grunt pozostaje we współwłasności, to wszyscy współwłaściciele powinni złożyć oświadczenie o zgodzie na obciążenie nieruchomości w omawianej umowie.
Z kolei, w przypadku konieczności wystąpienia na drogę sądową, stosowny wniosek może złożyć właściciel, ale i przedsiębiorca przesyłowy. Sprawę rozpoznaje Sąd właściwy dla miejsca położenia tej nieruchomości. Najpierw pamiętajmy jednak, aby wezwać przedsiębiorcę o ustanowienie służebności przesyłu, wskazując wysokość proponowanego wynagrodzenia.
radca prawny
Mariusz Astasiewicz
?Kancelaria Radcy Prawnego
ul. Wojska Polskiego 1 lok. 1.05
05-091 Ząbki
tel. 694 315 734