Rak jajnika jest trzecim co do częstotliwości występowania i trzecim pod względem liczby zgonów nowotworem narządów płciowych u kobiet w Polsce. Problem ten dotyczy coraz większej liczby coraz młodszych kobiet.
Mimo postępu w leczeniu operacyjnym we wczesnych stadiach zaawansowania, stosowania radykalnych zabiegów redukujących masę nowotworu oraz efektywności leczenia chemioterapeutykami w stadiach zaawansowanych, choroba ta stanowi problem medyczny i społeczny. W Polsce w ciągu ostatnich 25 lat następuje wzrost wskaźników zachorowalności i śmiertelności z powodu tego nowotworu. Późne rozpoznanie i złe rokowanie powodują, że zajmuje on główne miejsce wśród przyczyn zgonów kobiet. Dawniej choroba ta dotyczyła kobiet po menopauzie. Niestety na przestrzeni ostatnich kilkunastu lat problem ten dotyczy coraz większej liczby i coraz młodszych kobiet.
Jak można ustrzec się tego nowotworu
Diagnostyka i rozpoznanie tego nowotworu szczególnie we wczesnym etapie rozwoju są bardzo trudne. Badanie przesiewowe raka jajnika obejmuje badanie ginekologiczne, ulrtasonograficzne badanie sondą dopochwową oraz ocenę stężenia antygenu Ca 125. Badanie sondą dopochwową umożliwia uwidocznienie jajników i zmian z nich wychodzących. Metoda ta pozwala ocenić ich wielkość, kształt, strukturę wewnętrzną oraz położenie w miednicy mniejszej. Nowoczesne techniki ultrasonograficzne pozwalają zaobserwować bardzo niewielkie zmiany morfologiczne, które zwykle uchodzą uwadze w czasie badania ginekologicznego, sugerujące podejrzenie wczesnego stadium procesu nowotworowego. W piśmiennictwie istnieją opracowania wskazujące, że wywiad i badanie ginekologiczne nadal pozostają ważnymi metodami w rozpoznawaniu tego nowotworu, chociaż wykazano wiele niedoskonałości takiego postępowania Największą wadą badania ginekologicznego 2-ręcznego jest jego niska czułość i swoistość, ale nie należy z niego całkowicie rezygnować. Antygen Ca 125 jest wskaźnikiem nowotworowym charakterystycznym dla raka jajnika. Jego podwyższone stężenie powyżej 35 U/ml w znacznym stopniu nasuwa podejrzenie procesu złośliwego. Stężenie tego wskaźnika koreluje ze stopniem klinicznego zawansowania nowotworu. Jednak wskaźnik nie jest całkowicie swoisty dla tego nowotworu i jego podwyższone stężenie można stwierdzić także w innych schorzeniach, takich jak endometrioza, mięśniak czy stany zapalne przydatków.
Czy istnieją jakieś charakterystyczne objawy wczesnej fazy tej choroby ?.
Niestety – Objawy tego raka pojawiają się późno i naśladują inne choroby, przede wszystkim schorzenia jelit. Tym, co je odróżnia jest uporczywy, przewlekły charakter i mała zmienność. Objawy związane z jelitami, w przeciwieństwie do symptomów raka jajnika, zwykle pojawiają się po spożyciu pokarmów lub w sytuacjach stresowych, potem ustępują.
Chore mogą skarżyć się na: ? uczucie pełności, wzdęcia brzucha; ? pilną potrzebę oddania moczu (parcie); ? częste oddawanie moczu; ? ból w dole brzucha lub w dole pleców; ? zaparcia lub biegunki; ? utratę apetytu i wagi; ? zwiększenie obwodu brzucha;
? ból podczas stosunku.
Co więc robić ?
Być pod stałą opieką ginekologiczną. Oznaczać poziom markera nowotworowego jajnika – Ca 125 (niestety z zastrzeżeniami jak w powyższej części artykułu), podobnie jak mężczyźni oznaczają PSA w diagnostyce raka prostaty A może z okazji zbliżającego się, obchodzonego kiedyś Dnia Kobiet – Panowie zafundują swoim Paniom takie badanie, a na męskie święto Panie uczynią podobny gest wobec swoich Panów???. Może uchroni to nasze rodziny od iluś nieszczęść?
Ryszard Staczak