16 kwietnia w Jadowie odbyły się uroczyste obchody 160. Rocznicy Powstania Styczniowego. Uroczystości rozpoczęły się Mszą Św., po której kolumna sztandarów, rekonstruktorów i mieszkańców przeszła ulicami miasta na błonia obok Kościoła. Dariusz Kokoszka – Burmistrz Miasta i Gminy Jadów witając licznie zebranych gości podkreślił, że to właśnie po upadku Powstania Styczniowego Jadów utracił Prawa miejskie. W okolicach Jadowa stoczone zostały 3 potyczki, wszystkie 3 zostały wygrane przez stronę Polską. Burmistrz odebrał z rąk płk. Sylwestera Raniszewskiego – Prezesa Okręgu Nadbużańskiego Związku Piłsudczyków pamiątkowy ryngraf.
Następnie odbył się pokaz woltyżerki zorganizowany przez ApolinarskiGroup pod kierownictwem Daniela Tomaszewskiego. Głównym punktem uroczystości była rekonstrukcja historyczna, której reżyserem był szef grupy rekonstrukcyjnej stajni Bajka – Robert Rozwód. W widowisku wzięło udział 35 koni, liczne grupy rekonstrukcyjne kawalerii, piechoty. Bitwę uświetniły strzały z broni oraz 6 armat, a także wybuchy. Po niezwykle efektownej inscenizacji uczestnicy zostali zaproszeni do obejżenia okolicznościowej wystawy przygotowanej przez członków Jadowskiego Stowarzyszenia Historycznego. Koła Gospodyń Wiejskich z terenu gminy Jadów zadbały o zaplecze gastronomiczne imprezy.
Wydarzenie organizowane było z projektu „Potyczki Powstania Styczniowego w Jadowie” dofinansowanego ze środków Biura Programu Niepodległa w ramach Programu Dotacyjnego „Powstanie Styczniowe 1863-1864″.
Organizatorami byli: ks. Bogdan Lewiński – Proboszcz Parafii w Jadowie, Dariusz Kokoszka – Burmistrz Miasta i Gminy Jadów, Sylwia Tryc – Dyrektor Biblioteki Publicznej Gminy Jadów
Partnerzy: Koła Gospodyń Wiejskich z Myszadeł, Nowinek, Wujówki, Letniska Nowy Jadów, Jadowskie Stowarzyszenie Historyczne, Liceum Ogólnokształcące w Urlach, Stowarzyszenie Rekonstrukcji Historycznych Bajka.
Rys historyczny na potrzeby rekonstrukcji:
W dniu 19 sierpnia 1823 roku władze Królestwa Polskiego zezwoliły na podniesienie Jadowa do rangi miasta. Miasteczko, będące centralnym ośrodkiem handlowo-przemysłowym w regionie rozwijało się bardzo dynamicznie. Rozwój ten został przerwany w 1863 roku, kiedy to wybuchło powstanie styczniowe – zryw narodowy przeciwko Rosjanom. Powstanie Styczniowe jest jednym z najważniejszych wydarzeń w dziewiętnastowiecznej historii Polski. Wywołane rewolucją moralną i serią krwawo tłumionych manifestacji patriotycznych oraz przymusowym poborem do wojska – branką, okazało się najdłużej trwającym z narodowych powstań. powstanie przeciwko Imperium Rosyjskiemu, ogłoszone Manifestem 22 stycznia wydanym w Warszawie przez Tymczasowy Rząd Narodowy. Wybuchło 22 stycznia 1863 w Królestwie Polskim i 1 lutego 1863 na Litwie, trwało do jesieni 1864, zasięgiem objęło ziemie zaboru rosyjskiego, tj. Królestwo Polskie i ziemie zabrane, zyskując także szerokie poparcie wśród ludności litewskiej i częściowe pośród białoruskiej.
Było największym i najdłużej trwającym polskim powstaniem narodowym, spotkało się z poparciem międzynarodowej opinii publicznej. Miało charakter wojny partyzanckiej, w której stoczono ok. 1200 bitew i potyczek. Przez oddziały powstania styczniowego przewinęło się około 200 tys. osób, zarówno z rodzin szlacheckich, jak też w mniejszym stopniu z chłopstwa i mieszczaństwa.
Jerzy Lewicki pisał: 21 lutego oddział powstańczy opanował na krótko miasteczko. Ludność upojona radością pozrywała wszystkie flagi i orły carskie, pozrywała napisy rosyjskie ze sklepów i urzędów. Na rynku wysłuchała dekretu Tymczasowego Rządu Narodowego o zniesieniu pańszczyzny, we wspólnej walce z wrogiem. W kilka dni później powstańcy opuścili miasto i znowu weszli Rosjanie. Przez pewien czas trzy oddziały powstańcze; Jankowskiego, Zielińskiego operowały w lasach kamieńczykowskich, jadowskich i sulejowskich, napadały na garnizony rosyjskie i ekspedycje karne. Największą bitwę na tym terenie stoczyli powstańcy we wsi Fidest, w odległości 12 km od Jadowa (…). Lasy kamieńczykowskie, sulejowskie i urlowskie były bardzo niebezpieczne dla Rosjan. (…) Po upadku powstania Jadów, który był ożywionym ośrodkiem ruchu powstańczego, za pomoc okazywaną powstańcom przez jego mieszkańców został ukarany kontrybucjami, a jednocześnieod tego czasu kwaterował tam przez pewien czas (kilka lat) garnizon rosyjski w sile jednego batalionu, który tylko odchodził do obozu pod Warszawę. Stacjonowanie garnizonu stało się prawdziwą plagą dla mieszkańców177. Inny historyk pisał: W okolicach Jadowa powstańcy kilkakrotnie starli się z wojskami rosyjskimi. Na początku marca [1863 roku] oddział płk. Józefa Jankowskiego stoczył tu dwie pomyślne dlań potyczki. 15 marca w kolejnej walce Rosjanie stracili trzech zabitych.
27 listopada w większym starciu huzarzy i Kozacy ponieśli duże straty. Według relacji naocznego świadka wrócili z walki tak wynędzniali i oberwani, że ledwie co dziesiąty
miał z nich pikę lub pałasz. Na 30 podwodach wieźli rannych i chorych.
Po upadku powstania Kraj i Litwa pogrążyły się w żałobie narodowej. W roku 1867 zniesiono autonomię Królestwa Polskiego, jego nazwę i budżet, w 1868 wprowadzono nakaz prowadzenia ksiąg parafialnych w języku rosyjskim, a w 1869 zlikwidowano Szkołę Główną Warszawską. W latach 1869–1870 setkom miast wspierających powstanie odebrano prawa miejskie, doprowadzając je tym samym do upadku.
W 1870 roku jako pokłosie działalności powstańczej Jadów stracił prawa miejskie i został włączony do sąsiedniej gminy wiejskiej o tej samej nazwie. Mimo utraty praw miejskich Jadów powszechnie zwano miastem lub miasteczkiem. Tak pisała ówczesna prasa.
Insurekcja 1863-1864 stała się moralnym fundamentem dla tych, którzy w okresie Wielkiej Wojny walczyli o niepodległość ojczyzny. Pamięć o Powstaniu silnie odcisnęła się w narodowej kulturze i stała się ważnym elementem w budowaniu świadomości historycznej i dziedzictwa kulturowego dla wielu pokoleń Polaków. Mając to na uwadze poprzez organizację rekonstrukcji historycznej pragniemy upamiętnić bohaterów i wydarzeni sprzed 160 laty oraz uświadamiać mieszkańcom znaczenie Powstania dla polskiej tradycji i narodowego dziedzictwa.
Opis wioski w 1863:
W okresie powstania 1863 r. Jadów miał 847 mieszkańców, w tym 480 katolików i 367 Żydów. Pierwsi z nich zajmowali się rolnictwem, drudzy – rzemiosłem i handlem. W Jadowie było 11 domów murowanych i 47 drewnianych, drewniany kościół z murowaną dzwonnicą, zbudowany w 1768 r. na miejsce dawnego z 1473 r., strawionego przez pożar, szkoła elementarna, młyn wodny na rzece Ossowicy. Wszystkie te dobra ubezpieczone były na sumę 29.400 rubli. Na miejscu upadłych po 1831 r. fabryczek powstały nowe założone przez Andrzeja Zamoyskiego w 1861 r. Były to fabryczka wyrobów miedzianych, tkanin bawełnianych i płótna lnianego. Szumnie nazwane fabryczkami warsztaty zatrudniały niewielu ludzi. W dwóch pierwszych pracowało zaledwie dwóch majstrów, czterech czeladników i dwóch uczniów. Wartość produkcji zakładu lniarskiego wynosiła tylko 800 rubli, bawełnianego 600 rubli. Wyroby sprzedawano na miejscu lub w Warszawie.
W Jadowie znajdował się magistrat, urząd skarbowy, apteka. Targi odbywały się w każdą środę, jarmarki – sześć razy w roku.
Wydarzenie zorganizowane zostało z projektu „Potyczki Powstania Styczniowego w Jadowie” dofinansowanego ze środków Biura Programu Niepodległa w ramach Programu Dotacyjnego „Powstanie Styczniowe 1863-1864″. Organizatorami są: ks. Bogdan Lewiński – Proboszcz Parafii w Jadowie, Dariusz Kokoszka – Burmistrz Miasta i Gminy Jadów, Sylwia Tryc – Dyrektor Biblioteki Publicznej Gminy Jadów. Serdecznie dziękujemy Księdzu proboszczowi za możliwość organizacji widowiska na terenie należącym do parafii oraz aktywne włączenie się w o\przygotowanie wydarzenia. Dziękujemy wszystkim, którzy przyczynili się do uświetnienia dzisiejszych obchodów, a w szczególności:
-
Robertowi Rozwodowi – reżyserowi widowiska
-
Rekonstruktorom,
-
Pirotechnikowi
-
Roniemu za piękne zdjęcia, które przez długi czas będą przypominać nam o dzisiejszym dniu,
-
Jadowskim Policjantom oraz Strażakom z OSP dzięki którym widowisko było odpowiednio zabezpieczone,
-
Kołom Gospodyń Wiejskich, które przygotowały dla nas prawdziwą ucztę.
-
Dziękujemy Mari Figurskiej z Pracowni szycia artystycznego z Tłuszcza za udostępnienie strojów.
-
Dziękujemy wszystkim, którzy przyczynili się do organizacji wydarzenia.
Więcej informacji z Powiatu Wołomińskiego
Informacje z Mazowsza
Majówkę czas zacząć
Trzy inwestycje sejmiku Mazowsza w ogólnopolskim konkursie
Nowy dworzec w Tłuszczu otwarty dla pasażerów
