Moja była dziewczyna wychowuje nasze 10-letnie dziecko. Od kilku lat coraz bardziej nadużywa alkoholu. Dziecko powierza koleżankom, które się nim zajmują. W czasie gdy jest trzeźwa również niezbyt zajmuje się dzieckiem, mam wrażenie że jej przeszkadza. Chciałbym ograniczyć jej władzę rodzicielską. Jak jest podstawa prawna mojego działania i czym mam szanse na pozytywne rozstrzygnięcie?
Przepis Art. 109 Kodeksu Rodzinnego i opiekuńczego reguluje kwestie, jakie podejmuje Sąd opiekuńczy w sytuacji, gdy zagrożone jest dobro dziecka. Zgodnie z § 2 KRO tego przepisu, Sąd opiekuńczy może w szczególności: zobowiązać rodziców oraz małoletniego do określonego postępowania; określić, jakie czynności nie mogą być przez rodziców dokonywane bez zezwolenia sądu, albo poddać rodziców innym ograniczeniom, jakim podlega opiekun; poddać wykonywanie władzy rodzicielskiej stałemu nadzorowi kuratora sądowego itd. Ponadto ograniczenia kontaktów z dzieckiem wprowadza art. 1132 KRO, natomiast art. 1133 KRO, wprowadza całkowity zakaz kontaktów z dzieckiem.
Ograniczenie władzy rodzicielskiej może nastąpić z powodu jej nieprawidłowego wykonywania. W razie stwierdzenia nieprawidłowego wykonywania pieczy nad dzieckiem Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy przewiduje sądową ingerencję w sprawowanie władzy rodzicielskiej, polegającą m.in. na ograniczeniu władzy rodzicielskiej (art. 109 KRO). Ową ingerencję wywołuje ustawowa przesłanka zagrożenia dobra dziecka – przedmiot szczególnej ochrony, polegający na zaspokojeniu potrzeb dziecka za pomocą świadczeń o charakterze majątkowym i niemajątkowym.
W opisanej przez Pana sytuacji dobro dziecka jest ewidentnie zagrożone, matka nadużywająca alkoholu nie może zapewnić dziecku, szczególnie w wieku 10 lat, prawidłowych warunków do życia. Brak zainteresowania dzieckiem, zostawianie go pod opieką koleżanek świadczy o braku odpowiedzialności. Matka nie wykazuje jakiegokolwiek zaangażowania w wychowanie małoletniego. W tej sytuacji ograniczenie władzy rodzicielskiej jest obowiązkowe.
Zgodnie z Postanowieniem Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 13 września 2000 r. II CKN 1141/00 ?Wynikająca z art. 109 § 1 KRO dyrektywa profilaktycznego działania sądu nakazuje podjęcie ingerencji w sferę władzy rodzicielskiej już w razie zagrożenia dobra dziecka, by zapobiec ujemnym skutkom niewłaściwego lub nieudolnego jej sprawowania.?
Aldona Sasin