Polski Alarm Smogowy zaprezentował kolejną odsłonę rankingu gmin w Programie Czyste Powietrze obejmującą cały 2024 rok. Liczba wniosków składanych do tego programu świadczy między innymi o tempie likwidacji „kopciuchów” w poszczególnych gminach i, tym samym, o poprawie jakości powietrza. W 2024 roku liderem zostały gminy z woj. mazowieckiego. W pierwszej setce najaktywniejszych gmin aż 29 pochodzi z Mazowsza. Kolejne aktywne województwa to kujawsko-pomorskie oraz pomorskie.
Nowe zestawienie pokazuje najaktywniejsze gminy* w Programie Czyste Powietrze w roku 2024. Największą aktywność w likwidacji starych kotłów na węgiel i drewno, czyli tzw. kopciuchów oraz poprawie efektywności energetycznej domów wykazały gminy z województwa mazowieckiego. W grupie najlepszych stu gmin aż 29 pochodzi z tego województwa. Na drugiej pozycji znalazło się woj. kujawsko-pomorskie (21 gmin), a na trzeciej woj. pomorskie (12 gmin). W 2024 roku liderami Programu Czyste Powietrze zostały gminy z woj. mazowieckiego: na pierwszym miejscu gmina Lutocin, pozycja druga: Zawidz, a na trzecim miejscu Potworów.
Ciekawie wygląda porównanie rankingów z 2022 i 2023 oraz najnowszego z 2024 roku. Dużą zmianę odnotowano w aktywności gmin z województwa śląskiego. O ile w roku 2022 w pierwszej setce najaktywniejszych polskich samorządów znajdowało się aż 25 gmin z woj. śląskiego, liczba ta spadła do sześciu w 2023 i zaledwie czterech w 2024 roku. Tym samym woj. śląskie w porównaniu do innych województw spadło z pierwszego miejsca aż na siódmą pozycję. Odmienna dynamika ma miejsce na Mazowszu: w 2022 roku w pierwszej setce znalazły się tylko dwie gminy, w 2023 liczba ta wzrosła do 18, a w 2024 roku Mazowsze wyszło na prowadzenie rankingu z aż 29 gminami.
Wydaje się, że ten spadek dynamiki wymiany starych kotłów w woj śląskim można przypisać wyczerpaniu się wymian kotłów w gospodarstwach domowych, w których była ona względnie łatwa – czy to z powodu większej świadomości czy też zaradności związanej chociażby z możliwością samodzielnego wypełnienia wniosku. Przykład woj. śląskiego pokazuje, że w miarę postępującego Programu Czyste Powietrze, gminy coraz częściej będą miały do czynienia z mieszkańcami wymagającymi zwiększonego wsparcia w wymianie kotła i dociepleniu domu. Stąd konieczność zaangażowania się gmin w system operatorów Programu Czyste Powietrze, jaki zamierza wdrożyć NFOŚiGW.
– Zawieszenie Programu Czyste Powietrze na jedną trzecią roku to około sto tysięcy niezłożonych wniosków o wymianę starego kotła – mówi Piotr Siergiej, rzecznik PAS – Takie działania oddalają nas od czystego powietrza. Bardzo wiele zależy od tego jak NFOŚiGW podejdzie do naboru wniosków po odwieszeniu Programu na początku kwietnia. Mamy duże zaległości, więc sposób w jaki prowadzony będzie nabór będzie weryfikacją i sprawdzianem obietnic Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska.
W rozszerzonym rankingu obejmującym cały dotychczasowy okres działania Programu Czyste Powietrze najaktywniejsi okazali się mieszkańcy leżących pod Rybnikiem gmin Radlin i Jejkowice oraz podkrakowskiej gminy Igołomia-Wawrzeńczyce. Gminy z województwa śląskiego tradycyjnie zajmowały wysokie pozycje w rankingu. W pierwszej trzydziestce wieloletniego podsumowania znalazło się aż 16 gmin z tego województwa.
Osobną analizowaną kategorią jest całkowita liczba złożonych wniosków do Programu w ciągu sześciu lat jego trwania. Rybnik jest miastem, w którym złożono najwięcej wniosków do Programu (7266), na drugiej pozycji znalazła się Częstochowa (4770) oraz Łódź na trzecim miejscu (3817). Spośród mniejszych miast najwyższą pozycję zajęła Pszczyna z aż 2771 wnioskami – to więcej niż np. Bydgoszcz, Poznań czy Wrocław. W rankingu zwraca również uwagę wysoka, 12 pozycja gminy Godów z woj. śląskiego, który jeszcze kilka lat temu plasował się w pierwszej dziesiątce najbardziej zanieczyszczonych miejscowości w Unii Europejskiej.
Najnowszy ranking obejmuje rok 2024 i jest dostępny na stronie polskialarmsmogowy.pl/ranking. Zestawienie opracował Polski Alarm Smogowy na podstawie danych NFOŚiGW pozyskanych w ramach dostępu do informacji publicznej.
Inne dane odnośnie realizacji Programu Czyste Powietrze, między innymi wskazujące popularność poszczególnych źródeł ciepła w podziale na województwa można śledzić na stronie https://polskialarmsmogowy.pl/barometr-programu-czyste-powietrze/.
*Opublikowany ranking porównuje liczbę złożonych wniosków do liczby budynków jednorodzinnych w gminie.
W załączniku grafiki pokazujące najaktywniejsze gminy w każdym z województw + lista 30 liderów w roku 2024
Piotr Siergiej, rzecznik PAS
Więcej informacji z Mazowsza
Żołnierze 5MBOT doskonalili obronę budynków
Mazowsze zadebiutowało na rynku Catalyst
Rusza wsparcie dla strażaków
Remonty dróg wojewódzkich w regionie warszawskim zachodnim ze wsparciem sejmiku
