?Mniejsze zło?, czyli adaptacja powieści ?Cały czas? Janusza Andermana, to film wieńczący blisko 50-letnią karierę Janusza Morgensterna, znanego widzom przede wszystkim jako reżyser filmów: ?Do widzenia, do jutra?, ?Trzeba zabić tę miłość?, a także popularnych seriali: ?Stawka większa niż życie? czy ?Polskie drogi?.
Akcja filmu osadzona jest na początku lat 80., choć ?akcja? to właściwie za dużo powiedziane, gdyż w ?Mniejszym źle? ważniejsze od losów konkretnego bohatera, było oddanie atmosfery, sposobu myślenia i działania ludzi ówczesnych czasów.
Główny bohater Kamil Nowak, grany przez Lesława Żurka, student polonistyki z pisarskimi ambicjami i jednocześnie świadomością braku wystarczającego ku temu talentu, to umiejący dopasować się do każdej sytuacji oportunista. W czasach gdy trzeba się opowiedzieć po którejś stronie, on sprytnie lawiruje pomiędzy jedną a drugą ? jest gotowy zapisać się do Patrii dla osiągnięcia osobistych korzyści i podpisać listy protestacyjne przeciwko cenzurze. Dodatkowo Kamil cieszy się sporym powodzeniem u płci przeciwnej, z czego skwapliwie korzysta (choć dla mnie osobiście nie do końca jasne jest co właściwie było w nim takiego pociągającego). Kamil kieruje się w życiu prostą zasadą tytułowego ?mniejszego zła?, którą usprawiedliwia swoje ?śliskie? wybory. Jednak życie w wiecznym zakłamaniu jest dosyć męczące nawet dla takiego cwaniaczka jak on i w końcu będzie musiał dokonać wyboru.
Trzeba przyznać, że twórcom filmu udało się opowiedzieć o tamtych trudnych czasach bez popadania w patetyczne tony, a jednocześnie nie bagatelizując wagi wydarzeń okresu późnego PRL-u, co nie jest sztuką łatwą. ?Mniejsze zło? ma w sobie również spory ładunek humorystyczny, głownie za sprawą świetnych aktorów. Janusz Gajos (nagrodzony za swoją kreację Orłem), w roli ojca Kamila, jest absolutnie genialny. Razem z Anną Romantowską (wcielającą się w postać matki głównego bohatera) stworzyli na ekranie niezwykle elektryzujący duet. Również pozostali aktorzy (a w filmie przewija się prawdziwa elita polskiego aktorstwa) wypadli w swoich rolach bardzo korzystnie, zwłaszcza Wojciech Pszoniak jako pacjent szpitala psychiatrycznego oraz Olaf Lubaszenko grający epizodyczną rolę esbeka. Niestety Lesław Żurek nie do końca udźwignął powierzone mu zadanie, jak dla mnie nie ma wystarczającej charyzmy, aby wiarygodnie odegrać tak złożoną postać.
Solą w oku była dla mnie natomiast niedbałość o rekwizyty, jak np. wiszący w pokoju jednej z bohaterek charakterystyczny żyrandol z Ikei. Chyba że było to celowe działanie twórców, mające nam uświadomić, że czasy się zmieniły, a my wciąż wybieramy mniejsze zło?
Mniejsze zło
Polska 2009
Reż.: Janusz Morgenstern
Obsada: Lesław Żurek, Janusz Gajos, Anna Romantowska, Wojciech Pszoniak
Dystrybucja: Vision, 109′