Dokładnie 1 stycznia 2024 r. minie 25 lat od powstania samorządu województwa mazowieckiego. Był to czas zmian, inwestycji i rozwoju. W efekcie dziś Mazowsze wytwarza prawie jedną czwartą PKB Polski, a według danych GUS Mazowsze regionalne jest najszybciej rozwijającym się regionem w Polsce.
Zapisy reformy samorządowej z dniem 1 stycznia 1999 r. powołały samorządy powiatowe i województw, z określonymi zadaniami i kompetencjami.
Jak podkreśla marszałek Adam Struzik, był to krok milowy w budowaniu silnych regionów oraz społeczeństwa obywatelskiego. – Poczucie przynależności do wspólnoty oraz doskonała znajomość najbliższego otoczenia sprawiły, że mieszkańcy zaczęli aktywnie uczestniczyć w życiu swoich sołectw, dzielnic miast, gmin, powiatów czy regionów. Zauważyli też, że ich głos jest ważny i przekłada się na realne inwestycje. W samorządzie województwa wsłuchujemy się w ten głos.
Mazowsze liderem rozwoju
GUS opublikował „Wstępne szacunki produktu krajowego brutto w przekroju regionów w 2022 r.” Z danych wynika, że Mazowsze regionalne jest najszybciej rozwijającym się regionem w Polsce[1].
Przez minione 25 lat Mazowsze przebyło ogromną drogę cywilizacyjną. Pierwszy budżet województwa w 1999 r. wynosił 367 mln zł, w 2024 r. to już rekordowa kwota ponad 8,4 mld zł! Wzrosły również nakłady na inwestycje z 93 mln zł na 3 mld zł w 2024 r.
Marszałek Adam Struzik zauważa, że to właśnie zaangażowanie samorządów i zapał społeczeństwa przyniosły wymierne efekty. – Dzięki wspólnej pracy jesteśmy liderem rozwoju, w sferze ekonomicznej, naukowo-gospodarczej, rolniczej czy innowacyjnej. Wytwarzamy prawie jedną czwartą PKB Polski. Ten ogromny postęp, praktycznie we wszystkich dziedzinach życia to lepsze warunki rozwoju i pracy wszystkich mieszkańców Mazowsza.
Ogromny wzrost środków na rozwój województwa mazowieckiego potwierdzają dane GUS. Na kulturę i ochronę dziedzictwa narodowego w 2021 r. samorząd województwa przeznaczył, aż o 324 proc. więcej niż w 1999 r. W tym samym czasie środki finansowe na oświatę i wychowanie wzrosły o 449 proc. Jednak prawdziwym rekordzistą pod względem rosnących nakładów finansowych jest ochrona zdrowia. Tu wzrost wyniósł aż 1 265 proc., z 51,9 mln zł w 1999 r. do 709 mln zł w 2021 r.
Czas ważnych decyzji
Dziś samorząd województwa mazowieckiego to ponad 100 instytucji działających w całym regionie. W 2004 r. Mazowsze jako pierwsze województwo w Polsce powołało kolej regionalną – spółkę Koleje Mazowieckie, a w 2007 samorząd został większościowym udziałowcem Warszawskiej Kolei Dojazdowej. Od tego czasu wymieniono lub zmodernizowano cały tabor. Przybyły 174 nowe pociągi oraz nowe połączenia. Dziś pociągi przewożą ponad 70 mln pasażerów rocznie, tymczasem w 2005 r. było to zaledwie 40 mln. Kolejną taką decyzją była budowa lotniska w Modlinie. Dzięki dużemu wsparciu UE, ale i wielkiej determinacji, Mazowsze zyskało dobrze zlokalizowane, perspektywiczne lotnisko, który bije kolejne rekordy w kwestii realizacji połączeń i liczby odprawionych pasażerów.
– Dbamy też o 3 tys. km dróg, odpowiadamy za 25 jednostek zajmujących się ochroną zdrowia mieszkańców, w tym szpitali wieloprofilowych i klinicznych, a także za 30 instytucji kultury. Sukcesywnie je modernizujemy i doposażamy – wylicza marszałek.
Samorząd Mazowsza prowadzi największy w Europie projekt covidowy pn. „Zakup niezbędnego sprzętu oraz adaptacja pomieszczeń w związku z pojawieniem się koronawirusa SARS-COV-2 na terenie województwa mazowieckiego”. Władze regionu uruchomiły go po wybuchu pandemii. Jego wartość to blisko 580 mln zł. Dzięki temu do szpitali i stacji pogotowia trafiają nowe ambulanse, specjalistyczny sprzęt czy środki ochrony osobistej.
Razem przeciw złym decyzjom
W ostatnim ćwierćwieczu województwo stawało także w obliczu zagrożeń. Krzywdząca konstrukcja „janosikowego” sprawiła, że w 2009 r. Mazowsze musiało oddać na rzecz innych województw aż 70 proc. rocznych dochodów. Po kilku latach walki sądowej, w 2014 r. Trybunał Konstytucyjny wydał wyrok stwierdzający, że konstrukcja systemu ustalania wpłat wyrównawczych dla samorządów województw jest niezgodna z Konstytucją RP, a wkrótce potem Sejm uchwalił zmianę ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego. Dzięki wygranej na przestrzeni lat Mazowsze mogło przeznaczyć na inwestycje ponad 2,7 mld zł. O tyle bowiem zmniejszyło się obciążenie „janosikowym”.
– Razem osiągamy sukcesy i razem radzimy sobie z trudnymi sytuacjami. To co zadziało się przez te wszystkie lata na Mazowszu przerosło moje najśmielsze oczekiwania. I za to jestem wdzięczny wszystkim osobom, które przez lata pracowały i wciąż pracują na rzecz rozwoju naszego regionu. Wszystko, co osiągnęliśmy, to powód do dumy i motywacja do dalszej ciężkiej pracy – podsumowuje marszałek Adam Struzik.
Zapewnienie dostępu do środków unijnych
Samorząd Mazowsza zadbał o dostęp do środków unijnych z programu Polska Wschodnia. Szacuje się, że beneficjenci z regionu mazowieckiego regionalnego będą mogli pozyskać dodatkowo blisko 418 mln euro.
Władze regionu zadbały też o nowy podział statystyczny. Pozwoliło to uniknąć drastycznego ograniczenia środków rozwojowych z budżetu UE po 2020 r., co skutkowałoby zmniejszeniem tempa wzrostu PKB, a tym samym znaczącym spowolnieniem rozwoju nie tylko województwa, ale i kraju. Udało się też zatrzymać szkodliwy podział terytorialny województwa.
Jaka przyszłość?
Co roku 30 proc. wszystkich wydatków z budżetu województwa przeznaczane jest na inwestycje w rozwój, bezpieczeństwo i lepsze życie mieszkańców. I to właśnie z myślą mieszkańcach od kilkunastu lat samorząd województwa mazowieckiego tworzy i realizuje programy pomocowe. To środki m.in. na budowę hal sportowych i boisk, profilaktykę, doposażenie OSP, drogi, modernizację domów kultury i świetlic wiejskich, ochronę powietrza czy inicjatywy sołectw, działkowców i seniorów. Na programy wsparcia w 2024 r. radni przeznaczyli ponad 1 mld zł.
– Nadal chcemy budować mazowiecką wspólnotę, niwelować dysproporcje rozwojowe i wspierać mieszkańców i samorządy, skutecznie i roztropnie wykorzystać środki unijne. Będziemy stawiać na innowacje i ekologiczne rozwiązania, inwestować w szpitale. Nie zapomnimy o kulturze i zabytkach, ale też o naszej przyszłości – o dzieciach i młodzieży – podsumowuje marszałek.
Więcej informacji z Mazowsza
Znamy laureatów 5. edycji Mazovian Startup
Za nami 5. Gala „Rok w Kulturze na Mazowszu”.
Mazowieckie Forum Społeczności Energetycznych
Ponad 115 mln zł z KPO dla mazowieckich gmin
