Dziki od lat przestały być jedynie mieszkańcami lasów. Coraz częściej pojawiają się w przestrzeni zurbanizowanej, spacerując po osiedlach, parkach i skwerach. Choć dla wielu jest to ciekawostka przyrodnicza, dla samorządów i mieszkańców staje się poważnym problemem. O obecności dzików w miastach mówi się coraz częściej, a ich liczebność rośnie z roku na rok.
Posiedzenie podzespołu ds. dzikiej zwierzyny i konieczność zmian legislacyjnych
10 marca 2025 roku odbyło się posiedzenie podzespołu ds. dzikiej zwierzyny, które poświęcono w szczególności problemowi dzików w przestrzeni miejskiej. Obrady miały miejsce w ramach Zespołu ds. Rozwoju Aglomeracji Podwarszawskiej, a przewodniczył im poseł na Sejm RP, Piotr Kandyba. Wśród omawianych zagadnień znalazły się kluczowe kwestie dotyczące zarówno bezpieczeństwa mieszkańców, jak i ograniczeń prawnych, które uniemożliwiają skuteczne zarządzanie populacją dzików w miastach.
Od lasu do blokowiska – dlaczego dziki wybierają miasta?
Wzrost liczby dzików na terenach zurbanizowanych nie jest przypadkowym zjawiskiem. Kilka czynników wpływa na to, że te inteligentne i zdolne do adaptacji zwierzęta coraz częściej pojawiają się w pobliżu ludzkich siedlisk.
- Łatwy dostęp do pożywienia – śmietniki, niezabezpieczone odpady organiczne, resztki żywności pozostawiane w parkach czy nawet dokarmianie zwierząt przez mieszkańców przyczyniają się do wzrostu populacji dzików w miastach.
- Brak naturalnych wrogów – w środowisku miejskim dziki nie mają naturalnych wrogów, a ograniczone odstrzały sprawiają, że populacja może się rozwijać bez większych ograniczeń.
- Zmiany w środowisku naturalnym – intensywna urbanizacja i fragmentacja lasów zmuszają zwierzęta do poszukiwania nowych terytoriów, a miasta oferują im ciepłe schronienie i łatwiejszy dostęp do żywności.
- Ograniczone możliwości odstrzału – restrykcyjne przepisy oraz protesty organizacji prozwierzęcych sprawiają, że redukcja populacji dzików na terenach miejskich jest utrudniona.
Kiedy dzik przestaje być atrakcją, a staje się zagrożeniem
Dziki w miastach nie tylko powodują szkody w parkach i na terenach zielonych, niszcząc trawniki czy rabaty kwiatowe, ale przede wszystkim stwarzają realne zagrożenie dla mieszkańców. Zwierzęta te często wybiegają na ulice, co prowadzi do groźnych wypadków. Według danych Komendy Głównej Policji, w 2023 roku doszło do blisko 2500 zdarzeń drogowych z udziałem dzikiej zwierzyny, z czego znaczna część dotyczyła dzików.. Choć dzik z natury nie jest agresywny, w sytuacji zagrożenia może zaatakować, co szczególnie niebezpieczne jest dla dzieci i osób starszych. Dziki są wektorami wirusów i bakterii, w tym afrykańskiego pomoru świń (ASF), który stanowi poważne zagrożenie dla hodowli trzody chlewnej.
Przepisy, które wiążą ręce samorządom
Obecnie samorządy, mimo presji społecznej i rosnącego problemu, nie mają narzędzi prawnych, by skutecznie przeciwdziałać rozrostowi populacji dzików na terenach zurbanizowanych.
Zgodnie z interpretacją Regionalnej Izby Obrachunkowej w Krakowie, finansowanie odstrzału lub odłowu dzików nie jest zadaniem własnym gminy, lecz należy do administracji rządowej. Oznacza to, że samorządy nie mogą wydatkować środków publicznych na tego typu działania.
Zmiana prawa jako jedyna szansa na rozwiązanie problemu
Podczas posiedzenia podzespołu ds. dzikiej zwierzyny pojawiły się propozycje zmian legislacyjnych, które umożliwiłyby samorządom finansowanie działań związanych z regulacją populacji dzików. Nowe regulacje mogłyby np.
- Dopuścić możliwość finansowania odstrzału i odłowu dzików ze środków budżetowych gminy.
- Umożliwić samorządom podejmowanie interwencji w przypadkach bezpośredniego zagrożenia bezpieczeństwa mieszkańców.
- Wprowadzić procedury szybkiego reagowania na zgłoszenia dotyczące obecności dzikiej zwierzyny w miastach.
Równocześnie Ministerstwo Klimatu i Środowiska zapewniło, że nie planuje ograniczenia odstrzału dzików ani zmian w prawie łowieckim, które mogłyby jeszcze bardziej skomplikować sytuację.
Konieczność działania ponad podziałami
Dziki w miastach to problem, który wymaga natychmiastowych działań. Obecne przepisy uniemożliwiają samorządom skuteczne przeciwdziałanie eskalacji tego zjawiska, dlatego zmiany legislacyjne są niezbędne.
Czy politycy i samorządowcy znajdą kompromis między ochroną mieszkańców a humanitarnym traktowaniem zwierząt? Odpowiedź na to pytanie zdecyduje o przyszłym kształcie zarządzania dziką zwierzyną w Polsce.
Więcej informacji z Powiatu Wołomińskiego
Jak przeżyć święta bez cyfrowych pułapek
8 ton dobra – podsumowanie inicjatywy „Pomóż dzikom wrócić do lasu”
Otwarcie skrzyżowania alei Niepodległości z Szosą Jadowską i ul. Wileńską
Informacje z Mazowsza
