Trafiła do mnie starsza Pani (którą serdecznie pozdrawiam) z następującym problemem. Otóż stała się ofiarą nieuczciwej firmy, która zatelefonowała do niej i namówiła na zakup sprzętu kosmetycznego. Na to się zgodziła, sprzęt dostała, zapłaciła, jednakże zdaniem owej firmy została zawarta umowa na regularną sprzedaż różnego rodzaju sprzętu i Pani co chwila otrzymuje niechciany sprzęt, który odsyła, mimo to obciążana jest opłatą. W ślad za tym idą wezwania do zapłaty i nieprzyjemności związane z windykacją tych należności.
Pani ta, niestety, stała się ofiarą naciągactwa telefonicznego, tak popularnego względem osób starszych, naiwnych, niekiedy nieporadnych, a często nieświadomych swoich praw.
Pamiętajmy, że na firmie, która chce zawrzeć z konsumentem umowę na odległość i poza lokalem przedsiębiorstwa spoczywa wiele obowiązków informacyjnych zanim dojdzie do zawarcia umowy,
m.in. informacji o: głównych cechach świadczenia i przedmiotu świadczenia oraz sposobu kontaktu
z konsumentem; swoich danych identyfikujących (firmie, organie ją rejestrującym, numerze w rejestrze); adresie, adresie poczty elektronicznej oraz numerach telefonu lub faksu; łącznej cenie; sposobie i terminie zapłaty; sposobie i terminie wykonania prawa odstąpienia od umowy; kosztach zwrotu rzeczy; czasie trwania umowy lub o sposobie i przesłankach wypowiedzenia umowy. Informacje te muszą być jasne i zrozumiałe.
Nadto, jeżeli przedsiębiorca kontaktuje się z konsumentem przez telefon w celu zawarcia umowy musi na początku rozmowy poinformować o tym celu, podać identyfikujące go dane oraz dane identyfikujące konsultanta. Jeżeli przedsiębiorca proponuje zawarcie umowy przez telefon, ma obowiązek potwierdzić treść proponowanej umowy utrwaloną na papierze lub innym trwałym nośniku. Oświadczenie konsumenta o zawarciu umowy jest skuteczne, jeżeli zostało utrwalone na papierze lub innym trwałym nośniku po otrzymaniu potwierdzenia od przedsiębiorcy.
Pamiętać też trzeba, że jeśli firma spełni na rzecz konsumenta świadczenie, którego ten nie zamawiał, to następuje to wyłącznie na ryzyko tej firmy i nie nakłada na konsumenta żadnych zobowiązań. Co więcej, brak odpowiedzi konsumenta na niezamówione świadczenie nie stanowi zgody na zawarcie umowy.
Warto też pamiętać, że konsumentowi, który zawarł umowę na odległość i poza lokalem przedsiębiorstwa przysługuje 14 dniowy termin na odstąpienie od umowy, co polega na tym, że wskutek tego świadczenia są sobie wzajemnie zwracane (np. rzecz dla sprzedawcy, a pieniądze dla kupującego), tak jakby umowy nie było.
Gdyby jednak uznać, że umowa została skutecznie zawarta, należy złożyć na piśmie oświadczenie o uchyleniu się od skutków prawnych oświadczenia woli złożonego pod wpływem błędu i napisać, że gdyby konsultant udzielił wszystkich wymaganych prawem informacji, dostarczył regulamin, poinformował o wszelkich prawach i obowiązkach związanych z umową, to z pewnością nie zawarłoby się tego rodzaju umowy. W piśmie trzeba podnieść, że dezinformacja lub jej zupełny brak stanowiły celowe działanie mające wywołać błąd. Oświadczenie to należy wysłać listem poleconym za potwierdzeniem odbioru do nieuczciwej firmy, zostawiając sobie kopię pisma.
Proponowałbym z pewnością udać się do Policji i złożyć zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa oszustwa na swoją szkodę i złożyć zeznania w charakterze świadka (pokrzywdzony zeznaje na początku w takim charakterze). Nie można wykluczyć, że taka firma popełniła przestępstwo oszustwa i celowo podejmuje tego rodzaju praktyki.
Mariusz Astasiewicz
radca prawny